Steyr
Oberösterreichische, an der Enns gelegene Stadt, seit August 1868 ans Eisenbahnnetz angeschlossen [911/..]; hatte 1880 ca. 17000, 1900 ca. 17500 Einwohner (768/4.Auflage 1889, 768/19,19, siehe auch 858/400f). Die Liedertafel wurde am 24.7.1850 gegründet, der Männergesangverein "Kränzchen" am 19.8.1859 (s. Erinnerungsalbum zum 5.6.1865). Festschrift des Männergesangvereins "Kränzchen" 1908: http://steyr.dahoam.net/wp-flippingbooks/Maennergesangsverein_Kraenzchen/66/.
Zu Lage und (Musik-)Geschichte siehe 31/225ff. Über das Musikleben (Schubertpflege, Gesellschaft der Musikfreunde, Liedertafel, Kränzchen etc.) siehe 911/130-142. Über die Bruckner-Pflege in Steyr siehe 291/5-10. Besuch des Schubertbundes 1896 bei 613/180f.
Disposition der Chrismann-Orgel 1778 bei 783/99, der 1894/95 von Josef Mauracher erbauten Orgel der Stadtpfarrkirche bei 252/162. Über die Orgel auch 942/60f. Brief über die Stiftung von Seelenmessen nach Bruckners Tod (vom 20.7.1897) im Wiener Stadt- und Landesarchiv (64/118). Von einem Treffen Hans Richters mit Bruckner (ca. 1888 - 1891) in einem Steyrer Café mit Damenbedienung berichtet eine Anekdote (137/16f). Hinweise zu Denkmal und Gedenktafel bei 813/126. Verschiedene Beiträge zur Musikgeschichte in der Festschrift "150 Jahre Gesellschaft der Musikfreunde Steyr”, Steyr 1988.
Bruckner soll auch Aktien einer Steyrer Firma besessen haben (1040a/635).
Abbildungen: Gesamtansichten (46/nach S.62, 45/Abb.67, 3/18, 62/62, 31/nach S.240, 38/vor S.177, 76/23, 63/60, 142/Nr.9), Hauptplatz (31/nach S. 248, 829/463, 858/401), Stadtpfarrkirche (38/nach S.176, 70/nach S.64), Kircheninneres (46/nach S.56, 45/Abb.69, 3/18, 6/nach S.64, 31/vor S.249, 38/nach S.320, 76/24, 70/nach S.64), alte und neue Orgel (714/72f), alter Orgelprospekt (63/61), Stadtpfarrhof (46/nach S.56, 45/Abb.68, 3/19, 67/29f, 6/vor S.385, 62/62, 63/229, 38/vor S.321, 76/24), Gedenktafel (39/nach S.40, 830/336), Bruckner-Stiege (634/10, 70/nach S.64, 858/402), Bruckner-Denkmal (46/nach S.142, 45/Abb.29, 39/nach S.40, 192/77, in Farbe bei 858/30), "Kränzchen" 1898 bei 1075/142, Chormeister bei 1075/82.
Material zu Steyr im Nachlass Zamazal siehe unten bei "Archiv".
Online-Materialien zu Steyr:
Illustrirter Steyrer Geschäfts- & Unterhaltungs-Kalender [...] für das Jahr 1894.
http://steyr.dahoam.net/?p=9085 (Festschrift 100 Jahre Musilverein Steyr)
Personenhinweise:
A. Aichberger, Johann Evangelist Aichinger, Carl Almeroth, Johann Almeroth, Theodor Altwirth, Mizzi Amtmann, Volkmar Andreae, Helmuth Angerer, Anna (22.7.1895), Franz Angermann, Maria Anzengruber, Georg Arminger, Atzlesberger
B. Hermann Bachtrog (Bachtrag?), Franz Baminger, Hans Baminger, Josef Baminger, Karl Bargfrieder, Betti Bauer (geb. Stigler), Franz Bayer, Jula Bayer, Julius Bayer, Frl. Berger, Johann Berger, Ludwig Bermanschläger, Ludwig J. Bermanschläger, Franz Bichler, Johann Bichler, Luise Blümelhuber, Michael Blümelhuber, Franz Boehm-Wickhoff, Johann Bradl, Friedrich Brandl, Franz Braun, Michael Braunschmid, Mathias Bruckner, Carl und Emilie Brunner, Amalie Buberl, Alois Bubla
C. Othmar Capellmann, Dr. Chimani, Franz Xaver Chrismann, Fritz Cloß
D. Gerhard Dallinger, Max Deschka, H. Dichtl, Isidor Dierkes, Diermayer, Michael Dietrich, Gustav Dietscher, Josef Diltsch, Friedrich Donaubauer, Ferd. Donke, Franz Maria Doppelbauer, Fritz Doppler, Dorfer, v. Dornfeld, Josef Drausinger, Klara Drobnitsch, Johann Nepomuk August Dürrnberger, Johann Nepomuk Dürrnberger, Josef Duffek
E. »M. E.« (Signatur), Karoline Eberstaller, Franz Ebmer, Josef Ehgartner, Anton Ehrenecker, Carl Eisner, Karl Engl, Wilfried Enzenhofer
F. Siegfried Faderl, Josef Feigl, Helga und Martin L. Fiala, Lothar Fleischanderl, »J. Fr.« (Signatur), Fröhlich-Quartett, Emil Fürth, Ulrich Furrer
G. »-gf-« (Signatur), »J. G.« (Signatur), Coelestin Joseph Ganglbauer, Rudolf Gaßner, Josef Gerl, Hans Gerstmayr/Hans Gerstmeyer, Gerald Giedenbacher, Josef Gilhofer, Gregor Goldbacher, E. Grabner, Ludwig Großauer, Moriz Großauer, Th. Großmann, August Grosz, Ludwig Grothe, Anton Gruber, Franz Gruber, Gürlich, Theodor Gutschick, Brigitte Guttenbrunner
H. "H-g." (Signatur), "J. H." (24.12.1896), »R. H.« (Signatur), Tenor Haas, Emil Haas, Haberkorn, Josef Hack, Häuslmayr, Sigrid Hagmüller, Johann Haidl, Therese Halbmeyr, Enrica von Handel-Mazzetti, Johann Hansel, Adolf Herget, Johann Heuberger, Gustav Heyek, Alois Hirmke [?], Johann Hochhauser, Franz Hölzlhuber, Josef Hözlhuber, Ignaz Hofmeyr, Leopold Hofmeyer, Josef Hoschek
J. Theres von Jäger, Jellmair, Konrad Jenne, Frl. Johanna Jonasch, Kajetan Jonasch, Leopoldine Jonasch, Therese Jurkowitsch
K. Betty K., Oswald Kabasta, Leopold Kammerhofer [Metzger (1075/424)], Jaroslav Karmazin, Karl Kempter, Leopold Kern, (Ferdinand Kerschbaum), Rosa Klaffenböck, Therese Klaffenböck, Wilhelm Klein, Viktor Klotz (1075/231, Anm. 11: Arzt), Edmund Köstler, Alfons Kral, Frl. Kratky, Ernst Krenmaier, Fritz Krottmann, Heinrich Kuffner
L. Gräfin Anna Lamberg, Graf Josef Lamberg, Landsiedl, Franz Lang, Vinzenz Lavogler, Leopoldine Lechner, Hans Leutgeb, Rosa Leutgeb, Liaumigg, Lintl, Karl Loidl ("Dr. L."), Lutterotti, Volker Lutz
M. »-m.« (Signatur), »A. M.« (Signatur), Johanna Mair, Erich Majkut, Max Markut, Josef Mauracher, Anton Mayr, Dorothea Mayr, Johanna Mayr (verh. Scholz), Josef Mayr, Maria Mayr, Fanny Melichar, Jenny Melichar, Wilhelm Melichar, Menhart, Martin Merkh, Ludwig Michl, Hanns Millner, Mitteregger [s. unten], Meta Moritsch, Alfred Moser, Josef Moser, Emil Münzberg, Munsch.
Mitteregger: Amateur-Geiger, der zu Bruckners Bekanntenkreis gehörte (1075/426).
N. "Dr. L. N." (Signatur), Fr. Nesslböck, Josef Nowak
O. Klaus Oberleitner, Friedrich Ofner, Johann Öhlinger
P. Hans Paarfusser, Pabsch, Klara Parger, Maria Parger, Erich Wolfgang Partsch, Marie Payrleitner, Ignaz Pennerstorfer, Hans Pernegger-Pernegg, Josef Peteler, Paul Peterson, Otto Pettenkofer jun, Albert Pfändler, Hedwig Pfandlbauer-Metzger, Franz Joseph Pfefferl, Hermine Pichler, Johanna Pichler, Ferdinand Piemann, Karl Platzer, Joseph Plersch, Georg Pointner, Anton Poschacher, Elisabeth Praherstorfer (verh. Almeroth), Franz Prammer, Presenhuber, Emil Prietzel, Johann Prinz, Franz Xaver Pritz, Josef Puchner, Dr. Stefan v. Puchy, Bruno Pühringer, Punzenberger
R. "A. R." (Signatur), Hugo Jos. Ranner, Hugo Rauner, Franz Reder, Josef Reder, Karl Reder, Therese Reder, Johann Redl, Johann Reichl, Gerald Reiter, Ing. Reitter, Julius Reschauer, Heinrich Riemer, August Riener, Rimmer, Ringel, Ritterstein, Anton Röckl, Josef Ropelato, Rosenfeld, Rospara (1075/428), Bernardin Rücker
S. "A. S." (Signatur), Otto Sander (?), Karl Santner, Alfred Sausack, Josef Schartinger, Karl Schartinger, Michael Schartinger, Wilhelm Schiedermayr, Edmund Schmidel, Friedrich von Schmidt, Gisela Schneider, Otto Schönauer, Anton Scholz, Johann Scholz, Franz Schwertfellner, Julius Seidl, Josef Sergl, Johann Simader, Annelore Sommerer, Johann Sommerer, Alois Spängler, Hermann Spaengler, Birgid Steinberger, Stiasny, Victor Stigler (Stiegler), Wilhelm Stigler-Staeven, Sepp Stöger, Straznicky, Johann Evangelist Strobl, Hauptmann Leopold Stummer, Balduin Sulzer, Otto Sulzer, Graf Szècsen, Gräfin Marie Szecsen, Therese Szecsen
T. H. Tagini, Friedrich Thaner, Anna von Thury, Oskar Tilgner, Viktor Tilgner, »To-« (Signatur), Josef Tobisch, Franz Tomitz, Friedrich Trojak, Turbain, Tureck, Josef Tureck, Tursky
U./V. Ritter v. Urich, "V. " (Signatur), Viertl
W. »I. W.« (Signatur), Carl Wagner, Hans Wagner, (Franz Waldeck), Dr. Walk, Carl Hans Watzinger, Weber (16.12.1897), Franz Weberndorfer, Karl Weberndorfer, Franz Wegscheider, Franz Weidl, Albert Weinschenk, Oskar Weinstabl, Dr. Alexander Ritter von Weismayr, Eduard Werndl, Josef Werndl, Leopoldine Werndl, Ludwig Werndl, Marie Werndl, Karl Werner, Franz Wernsl [recte Werndl?], Franz W. Wickhoff, Franz Wiesner, Carl Wöll, Matthias Woldrich
Z. Otto Zander, Johann Zeilberger, Roman Zeilinger, Fritz Zerritsch, Zimmerauer, Leo Zimpel.
Erwähnungen (Auswahl bis 1896):
Herbst 1839-40 VorprüfPräpar.?
4.3.1840 VorprüfPräpar.?
Kronstorfer Zeit Plersch/Orgel
17.12.1843 Anstell.Dekret
2.1.1846 Anstell.Dekret
(14.3.1849) (ArchivRequ)
1861 SängerfestHall
20.-22.7.1861 SängerfestNbg.
6./7.11.1861 (PrimizKerschbaum)
(30.7.1862) (PrimizKerschbaum)
22.6.1865 Ztg.Art.Germ.
30.8.1866 ABaRW/Tureck
2.6.1868 AEaAB/Wien
21./22.9.1868 Improvis.
24.9.1868 Krit.Improv.
26.5.1869 Ztg.Art.Nancy
ca. 10.3.1870 ?Dürrnberger70J.
17.8.1871 Ztg.Art.London
15.10.1871 Ztg.Art./St.Anna
nach 17.10.1871 ABaSA/St.Anna
22.10.1871 Ztg.Art./St.Anna
30.10.1873 Ztg.Art.Auff2.
August 1875 Hofmeyr
26.8.1875 Orgelspiel
20.7.1876 Ztg.Art.Sierning
vor 22.8.1877 Orgelspiel
22.8.1877 Ztg.Art.
[vor] 18.9.1877 MGVKränzchen
20.9.1877 Ztg.Art./Kränzchen
13.1.1878 WidmWAB57Almer.
6.8.1878 ABaLH/Theorie
28.1.1880 Notizkal./Werndl
6.2.1880 TodDürrnberger
Aug./Sept. 1881 BesuchWerndl
30.3.1882 Krit.Germ.
Aug./Sept. 1882 Ferien
September 1882 Notizkal./Hofmeyer
13.10.1882 ABaLH/Jäger
15.9.1884 (BesuchFerien)
11.1.1885 Ztg.Art.
22.3.1885 Ztg.Art.
10.4.1885 ABaHL/Ferien
21.5.1885 Ztg.Art.
14.6.1885 Ztg.Art.
1.7.1885 ABaJA/Ferien8.
7.7.1885 ABaAN/Ferien8.
7.7.1885 ABaAG
(9.7.1885) Ankunft??
13.7.1885 Ankunft?
14.7.1885 JSaFS
16.7.1885 Ztg.Art.7.
23.7.1885 SkScherzo8.
27.7.1885 SkFin.8./JSaFS
Juli/Aug. 1885 Gartenfest
1.8.1885 AbfahrtKremsmü.
Anf. Aug. 1885 PlanGrab
16.8.1885 Sk.Finale8.
27.8.1885 AbfahrtFlor.
28.8.1885 Improv.Flor.
7.9.1885 ABaHL
nach 13.10.1885 ABaJA/Dank
11.4.1886 Ztg.Art.7.
zw. 5./16.8.1886 Ferien
12.8.1886 Ztg.Art./8.
15.8.1886 Orgelspiel??
17.8.1886 Ankunft?
nach 17.8.1886 BesuchWolfern
18.8.1886 ImprovHymne
26.8.1886 Dat.E.Adag.8.
12.9.1886 Ztg.Art.Abfahrt19.9.
22.12.1886 ABaJA
17.12.1886 ABaLH
So. 1887 [ab 24.7.] Ferien/F.Bayer
(28.8.1887)
(12.1.1888) Rücker/Bayer
(1.4.1888) Bayer
Aug./Sept. 1888 Ferien/Consortium
(28.4.1889) BayerAnstell.
Sommer 1889 Ferien
12.8.1889 ABaJA
17.8.1889 Ankunft?
18.8.1889 OrgelStadtpfarrkirche
23.8.1889 Notizkal./Blüm.
31.8.1889 FahrtSeitenstetten
4.9.1889 Scherzo8.
9.9.1889 AuffKempter
19.10.1889 Ehrenmitgl.Kränzchen
27.10.1889 Ehrenm.Kränzchen
11.11.1889 ABaLH
1890 AuffPangeWAB33
2.5.1890 JGaAB/Payrl.
ca. Mai/Juni 1890 ??aAB/Payrl.
Anf. Juni 1890? ABa??/Payrl.
21.6.1890 ABaFB/Payrl.
4.7.1890 ABaLH/Payrl.
17.7.1890 VFaJL/Consortium
14.8.1890 Ankunft
Aug.-Sept. 1890 Ferien
15.8.1890 ImprovIte
17.8.1890 Scherzo1.
18.8.1890 ABaBD/Adag.1.
26.9.1890 ImprovTeD1.
27.9.1890 Schubert/WAB82
28.9.1890 SäFest
1.10.1890 Consortium
2.10.1890 Sängerbund
12.11.1890 ABaLH
18.12.1890 Ztg.Art.
11.7.1891 AuffAdagQuin
19.7.1891 Krit.Quin
25.7.1891 ABaJA
26.7.1891 Krit.WAB82
28.7.1891 Ankunft?
31.7.1891 JSaMO
Ende Juli 1891 1.Satz9.
August 1891 Ferien
(8.8.1891) ABaFW
11.8.1891 Sk1.Satz9.
12.8.1891 BesuchLoidol
15.8.1891 Orgelspiel
18.8.1891 Orgelspiel
21.8.1891 Sk1.Satz9.
ca. 8.9.1891 AusflugAltheim
9.9.1891 Rückkehr
17.9.1891 Improv.7.9.Pars.
18.9.1891 AbfahrtWien
20.9.1891 Ztg.Art.
12.11.1891 Ztg.Art.Ehrendokt.
11.12.1891 Commers
(17.12.1891)
nach 1891 AusflugTernberg
18.4.1892 WZaAB/Schweitzer
zw. 15./19.7.1892
27.7.1892 ABaAG/ABaLK
28.7.1892 Ankunft?
Sommer 1892 BesuchKronstorf
2.8.1892 ABaOL
11.8.1892 (ABaCH/Psalm150)
(14.8.1892) LiedertafelWien
18.8.1892 ABaBD/Psalm150
18.8.1892 AuffPangeWAB33
E.Aug./Sept. 1892 ? Ferien
3.9.1892 ABaKK
5.9.1892 PlanProbePsalm150
6.9.1892 ABaCH
25.9.1892 RückkehrKremsmü.
5.10.1892 AbfahrtWien
18.10.1892 ABaOL/PangeWAB33
18.12.1892 Ztg.Art.8.
Weihnachten 1892 Besuch?
1.2.1893 Ztg.Art.
31.3.1893 ABaJA/DMesse
1.4.1893 Ankunft
2.4.1893 AuffDMesse
nach 2.4.1893 Krit.DMesse
6.4.1893 Krit.DMesse
18.4.1893 Ehrenm.GdM
22.4.1893 ABaFB/Orgel
22.4.1893 ABaTH/DMesse
nach 22.4.1893 ABaFB/Mauracher
24.4.1893 ABaGdM/Dank
24.5.1893 ABaFB?/Mauracher
7.8.1893 ABaFB/Aichinger
16.8.1893 Ankunft
28.8.1893 Krankheit
29.8.1893 ABaPW
Aug./Sept. 1893 Ferien/Consortium
4.9.1893 Geburtstag
7.9.1893 Ztg.Art.Geb.
30.9./1.10.1893
2.10.1893 ABaEK/Helgoland
6.10.1893 AbfahrtWien
12.11.1893 Ztg.Art.
22.3.1894 PlanGrab
14.5.1894 Ztg.Art.Orgel
21.7.1894 IBaAB
26.7.1894 Ankunft
vor 31.7.1894 ABaIB
1.8.1894 JSaFS
30.8.1894 Ztg.Ankünd.
Aug./Sept. 1894 Adag.9.
3.9.1894 PlanStändchen
4.9.1894 70.Geburtstag
4.9.1894 Gratul.Stadtrat
zum 4.9.1894 KGaAB/Gratul.
5.9.1894 Ztg.Art.NZfM
6.9.1894 Ztg.Art.70.Geb.
11.9.1894 LSaAB/Ärztl.Rat
12.9.1894 Ehrenm.Liedertafel
25.9.1894 Kodizill
26.9.1894 ABaKK/FahrtWien
30.9.1894 AbfahrtWien
17.10.1894 Ztg.Art.Berlin
nach 24.1.1895 FBaAB?/KollOrgel
26.6.1895 ABaFB/Aichinger
1.7.1895 FBaAB/Aichinger
vor 9.7.1895 FBaAB/Aichinger
9.7.1895 ABaFB/Aichinger
14.7.1895 Ztg.Art.Belved.
vor 22.7.1895 FBaAB/Aichinger
22.7.1895 ABaFB/Aichinger
4.12.1895 AuffRequAichinger
5.12.1895 Ztg.Art.
10.12.1895 ABaFB/Requ/Zeugnis
29.3.1896 (AuffDMesse?)
5.4.1896 AuffDMesse?
10.4.1896 TaufeZachhuber
17.4.1896 ABaFB/Zachhuber
10.5.1896 Ztg.Art.Belved.9.
22.5.1896 AuffRequ
24.5.1896 Ztg.Art./Schubertbund
11.10.1896 TodesnachrichtLH
13.10.1896 Trauerkranz
15.10.1896 Trauerfeier,Ztg.Art.
16.10.1896 Ztg.NotizRequ
18.10.1896 Ztg.Art.Bayer
November 1896 Aufruf
9.12.1896 SpendeDenkmal
9.12.1896 PlanVotivfenster
20.7.1897 Messenstiftung